Komunikaty

Narodowy Spis Powszechny 2021 to jedyne badanie, które pozwoli poznać liczbę osób dotkniętych niepełnosprawnością oraz ich sytuację życiową. Aby ułatwić im udział w spisie, przygotowano szereg udogodnień: wsparcie tłumaczy Polskiego Języka Migowego, pomoc infolinii spisowej oraz możliwość obsługi formularza spisowego przez osoby niewidome.

Temat niepełnosprawności jest bardzo istotną częścią Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 (NSP 2021). W formularzu pojawiają się m.in. pytania dotyczące zdolności wykonywania codziennych czynności oraz orzeczeń o niepełnosprawności. Nie należy się obawiać, że te wrażliwe dane będą komukolwiek przekazywane. Informacje dotyczące każdej osoby są w pełni anonimowe, bezpieczne i objęte tajemnicą statystyczną.

Dlaczego warto odpowiedzieć na pytania o niepełnosprawność

Dzięki NSP 2021 poznamy aktualną liczbę osób w Polsce z różnymi niepełnosprawnościami. Dowiemy się też dokładnie, jakie są ich rodzaje i przyczyny. Te informacje są niezwykle ważne i cenne z punktu widzenia osób o szczególnych potrzebach oraz organizacji działających na ich rzecz. Dzięki tym danym możliwe będzie planowanie i wspieranie dobrostanu osób z niepełnosprawnościami w danej gminie czy powiecie.

Warto pamiętać, że temat naszej sprawności będzie coraz ważniejszy ze względu na postępujący proces starzenia się społeczeństwa. Bardzo istotnym wyzwaniem będzie kształtowanie przestrzeni i infrastruktury społecznej w taki sposób, aby każda osoba, bez względu na stan zdrowia, mogła uczestniczyć w życiu swoich lokalnych społeczności. Takie badanie zdarza się raz na 10 lat.

Spis przyjazny osobom z niepełnosprawnością

Osoby z niepełnosprawnością mają w spisie powszechnym istotną rolę do odegrania. Aby ułatwić im wypełnienie obowiązku spisowego przygotowano szereg udogodnień.

Z myślą o osobach niesłyszących lub niedosłyszących zapewniono wsparcie tłumacza Polskiego Języka Migowego (PJM). Wystarczy wypełnić formularz zamówienia kontaktu w języku migowym dostępny na stronie https://kontaktmigowy.stat.gov.pl/  i wybrać dogodny dla siebie termin spisu.

Każdy Gminny Punkt Spisowy ma dostęp do tłumacza PJM on-line. Z tego rozwiązania można też skorzystać bezpośrednio z domu. Na stronie https://pjm.spis.gov.pl/ dostępne są również pytania do Narodowego Spisu Powszechnego 2021 przetłumaczone na Polski Język Migowy.

Wsparciem dla osób o szczególnych potrzebach służy też infolinia spisowa – obowiązek spisowy można wypełnić dzwoniąc pod numer 22 279 99 99. Najpierw trzeba wybrać klawisz „1”, aby wybrać „Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021”, potem znów wybieramy „1”, czyli „Spisz się przez telefon”.

Dla osób z dysfunkcją wzroku przygotowano formularz spisowy w specjalnie dostosowanej dla nich formie. Jest on zgodny ze standardem WCAG 2.0 (Web Content Accessibility Guidelines).

Wsparcie organizacji lub rodziny

W razie wątpliwości co do spisu można się też zwrócić do organizacji wspierających osoby niepełnosprawne. Powinny one mieć wiedzę o NSP 2021 i udogodnieniach przygotowanych dla osób niepełnosprawnych.

W wypełnieniu obowiązku spisowego mogą pomóc członkowie rodziny lub inne bliskie osoby. Formularz spisowy może wypełnić inna osoba, oczywiście za wiedzą osoby spisywanej i zgodnie z udzielonymi przez nią odpowiedziami. Wsparcia mogą też udzielić organizacje wspierające osoby o szczególnych potrzebach.

W spisie liczy się każda osoba i każda jest tak samo ważna. Pamiętajmy o tym, aby nikogo nie wykluczać i pomóc osobom jeszcze nie spisanym.

Miłośnicy piłki nożnej wiedzą, że druga połowa meczu jest znacznie ważniejsza i bardziej emocjonująca. Podobnie jest z Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 (NSP 2021). Druga połowa NSP 2021 (lipiec-wrzesień) będzie czasem bardzo intensywnych starań o pełny stuprocentowy wynik. Wciąż bowiem obowiązku spisowego nie wypełniło niespełna 60% mieszkańców Mazowsza.

Na tle mieszkańców kraju mamy pewne powody do zadowolenia z naszej postawy. Obowiązek spisowy wypełniło ponad 2 miliony mieszkańców, a z odsetkiem spisanych osób na poziomie ponad 40%, Mazowsze zajmuje pozycję wicelidera – lepsze jest tylko znacznie mniejsze województwo opolskie. .

Najlepsze wyniki w małych gminach

Na początku NSP 2021, gdy funkcjonował tylko samospis internetowy i telefoniczny, najbardziej aktywne były duże miasta oraz gminy z metropolii warszawskiej. Gdy pracę rozpoczęli rachmistrzowie, do walki o czołowe miejsca z powodzeniem włączyły się mniejsze gminy. Na koniec czerwca pierwszą najlepszą trójkę Mazowsza stanowiły gminy wiejskie: Młynarze (powiat makowski), gdzie spisało się 83% mieszkańców, Jabłonna Lacka (powiat sokołowski) 82% oraz Czernice Borowe (powiat przasnyski) i Rzewnie (powiat makowski) po 76%.

Wśród dużych miast  Mazowsza zdecydowanie najlepszym wynikiem może się pochwalić Warszawa (44%). W tej grupie – z wyjątkiem stolicy – odsetek spisanych osób jest generalnie nieco niższy niż średnia wojewódzka: w Siedlcach było to 39%, w Radomiu i Ostrołęce 37%, zaś w Płocku 35%.

Samospis internetowy najpopularniejszy

Podstawową i najpopularniejszą metodą udziału jest samospis internetowy dostępny na stronie https://spis.gov.pl/. Nie powinno to dziwić, bo jest to metoda obowiązkowa, ale też najwygodniejsza.

Z internetowej aplikacji spisowej skorzystało na Mazowszu ponad 1,5 mln mieszkańców, czyli 70% spisanych dotychczas osób. Najczęściej z tej metody korzystali mieszkańcy Ząbek, Lesznowoli i Warszawy (po około 40%).

Niedoceniony samospis telefoniczny

Równolegle z samospisem internetowym działa samospis telefoniczny za pośrednictwem infolinii statystycznej (nr 22 279 99 99). Choć jest prawie tak samo wygodny jak aplikacja internetowa, to cieszy się popularnością głównie wśród osób starszych. W gronie spisanych osób tę metodę wybrało 6% mieszkańców Mazowsza.

Rachmistrzowie dają radę!

Wkład rachmistrzów w prace spisowe pozostaje niezwykle istotny, zwłaszcza w mniejszych gminach.

Początkowo rachmistrzowie kontaktowali się tylko telefonicznie. Dzięki poprawie sytuacji epidemicznej od czerwca trwają wywiady bezpośrednie. Jak dotąd rachmistrzowie terenowi spisali ponad 23% mieszkańców województwa mazowieckiego. Oznacza to, że co piąty spisany jak dotąd mieszkaniec Mazowsza to efekt pracy rachmistrzów terenowych. Najbardziej aktywni byli oni w gminach: Jabłonna Lacka – spisali tu 70% mieszkańców, Młynarze – 64% oraz Czernice Borowe i Rusinów – po 60%.

Gramy do końcowego gwizdka!

Ostatnie trzy miesiące NSP 2021 będą czasem wytężonych starań o każdy pojedynczy wypełniony formularz spisowy. Osoby, które nie wypełniły obowiązku spisowego, powinny to jak najszybciej nadrobić pamiętając, że biorąc udział w spisie mają wpływ na przyszłość swoją i swoich bliskich. Dane spisowe będą bowiem wykorzystywane przez kolejnych 10 lat  m.in. przy podejmowaniu decyzji o rozbudowie dróg, szkół, przedszkoli, bibliotek, dostępności do wielu usług publicznych, czy podziale środków na lokalne inwestycje.

Jeśli z kimś skontaktuje się rachmistrz, należy się zgodzić na rozmowę i od razu spisać. Pamiętajmy, że jego podstawowym zadaniem jest udzielnie nam pomocy i wsparcia w wypełnianiu formularza. Nie warto czekać z udziałem w spisie do końca września. Zrób to jak najszybciej i miej spokojne wakacje oraz poczucie dobrze wypełnionego obowiązku. 

Dlatego nie czekaj – poczuj się częścią drużyny „Mazowsze” i spisz się już teraz!

Obowiązek udziału w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 (NSP 2021) jest nałożony na Ciebie mocą ustawy. Jeśli uporczywie będziesz odmawiać spisania się, grozi Ci kara grzywny w wysokości nawet do 5 tys. złotych! Już trwają przygotowania pierwszych wniosków do sądu.

Mimo zbliżającego się półmetka NSP 2021 wielu mieszkańców nie wypełniło jeszcze obowiązku spisowego. Tłumaczenia są z reguły podobne : „brakuje mi czasu”, „zrobię to we wrześniu” lub „poczekam na rachmistrza”. Ryzyko jest jednak takie, że w końcu zapomnimy się spisać. A z tym wiążą się określone konsekwencje.

Jakim prawem?

Obowiązek spisowy jest zapisany w ustawie o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (art. 3). Zgodnie zaś z ustawą o statystyce publicznej „Kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie” (art. 57).

Z osobami, które nie spisały się przez Internet lub telefon, skontaktuje się rachmistrz spisowy. Jeśli w trakcie rozmowy z rachmistrzem będziemy na różne sposoby unikać udziału w spisie, jest to równoznaczne z odmową, co może skutkować przekazaniem do organów ścigania zawiadomienia o niedopełnieniu obowiązku ustawowego i wszczęciem postępowania. Podstawą do takiego działania jest zapis z art. 17a ustawy narodowym spisie powszechnym: „Osoba fizyczna objęta spisem powszechnym nie może odmówić przekazania danych w ramach spisu powszechnego z zastosowaniem metody wywiadu bezpośredniego lub metody wywiadu telefonicznego”.

Skąd kwota 5 tys. złotych możliwej grzywny? W Kodeksie wykroczeń znajdujemy zapis: „Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych” (art. 24).

Wszystko jest zatem precyzyjnie uregulowane i nie ma podstaw do kwestionowania zarówno obowiązku spisowego, jak i karania za unikanie spisu.

Chcesz uniknąć grzywny?

Po prostu spisz się! W dowolny sposób – najlepiej od razu przez Internet na stronie https://spis.gov.pl/, w punkcie spisowym w Urzędzie Gminy/Miasta lub przez infolinię spisową pod numerem 22 279 99 99. Nie odmawiaj rozmowy z rachmistrzem. Skontaktuje się on z Tobą osobiście lub zadzwoni, a na wyświetlaczu telefonu pojawi się numer 22 828 88 88 lub numer infolinii spisowej. Pamiętaj, że Rachmistrz chce Ci pomóc w spisie! Jeśli jesteś w danej chwili zajęty i nie masz czasu, ustal inny możliwie szybki termin rozmowy.  

Co zrobi rachmistrz, gdy odmówisz?

Rachmistrz przy każdej odmowie spisania się (również w trakcie rozmowy telefonicznej, kiedy argumentujesz, że do końca spisu masz jeszcze czas) ma obowiązek przygotować specjalną notatkę urzędową. Na jej podstawie będą kierowane do sądu wnioski o ukaranie. Niestety jest już kilka przypadków wszczęcia takiej procedury.

Czy warto ryzykować konieczność wizyt w sądzie, składania zeznań i płacenia wysokiej grzywny? Odpowiedz sobie sam.