Historia Gminy

Gmina Poświętne położona jest w Regionie Środowej Wisły, w województwie mazowieckim w powiecie wołomińskim, na terenie Równiny Wołomińskiej, liczy ona 28 sołectw zajmujących łączną powierzchnię 10 425  ha .

    Na terenie gminy  zamieszkuje obecnie ok. 6000 osób. Poza funkcjami wynikającymi z  możliwości  zewnętrznego rozwoju gminy, funkcji  rolniczych, usługowo – handlowych, ekologicznych, mieszkaniowych, opieki  zdrowotnej, sportu, szkolnictwa, oraz innych. Gmina realizuje także funkcje: turystyki i agroturystyki, ochrony dóbr kultury, ochrony zabytków  i upowszechnia wiedzy o zabytkach nieruchomych i innych wartościach kulturowych znajdujących się na jej terenie, a świadczących o umiejętnościach, tradycjach oraz dziedzictwie ojców i ich znaczeniu dla współczesności .  

    Temu  ostatniemu celowi  służy między innymi realizacja zadań ustawowych wynikających z Ustawy  Zasadniczej 
(art. 6 Konstytucji  RP) a, także z  ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.
i nowelizacji tej ustawy z dnia 18 marca 2010 roku,  akcentującej podstawę współdziałania organu konserwatorskiego z  organami samorządu terytorialnego .

    Zgodnie z Art. 1 pkt. 5 lit. b  nowelizacji, w gminnej ewidencji zabytków prowadzonej przez organy samorządu terytorialnego w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, powinny być ujęte: zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków, zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków,  inne zabytki wyznaczone przez Wójta Gminy w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.  

     Działając na powyższej zasadzie Mazowiecki  Wojewódzki  Konserwator Zabytków  wyraził  akceptację 
(pismo WD. 0713 – 4 / 1 / 10  z dnia 23 listopada 2010 r.) dla   zgłoszonych   przez  Wójta  Gminy Poświętne innych obiektów zabytkowych nieruchomych znajdujących się na terenie gminy .

    Wobec powyższego,  aktualnie w gminnej ewidencji zabytków Gminy Poświętne będą znajdować się następujące zabytki nieruchome, odpowiadające legalnej definicji zabytku zawartej w Art. 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami:

Zabytki Nieruchome wpisane do Rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków :  

1.    PARK  KRAJOBRAZOWO – DWORSKI w Krubkach – Górkach więcej  

–  Rejestr, A  – 271′
–  Decyzja, A – 1 ‘ – z  dnia 24 lipca 1980 r.
–  Decyzja, A – 3 ‘ –  z dnia  18 grudnia 1996 r.
–  Datowanie – przełom XVIII / XIX  wieku
–  Obecne Funkcje – kulturotwórcze, historioznawcze,  rekreacyjne , turystyczne
–  Położenie w terenie –  płd. część  Gminy Poświętne w  m. Krubki-Górki , Nr Ewid. działki  – 276 , przy drodze     gminnej  prowadzącej w kierunku   miejscowości  Pustelnik .
– Sławne Postacie związane z  historią obiektu – mjr H. Dobrzański ,, Hubal ‘’
– Własność – Prywatna

Zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków :    

1.    CMENTARZ  PARAFIALNY  w Poświętnem  

–  ewidencja WKZ  – od 1998 roku  
–  Datowanie – połowa XVIII wieku  
–  Obecne funkcje – religijne , kulturowe , historioznawcze , turystyczne , architektoniczne na tle założenia  
–  Położenie w terenie – centralna część Gminy Poświętne , ok. 350 m. na wschód od Kościoła Parafialnego
w Poświętnem , w lewo od ul. Lelewela – dojście ,, Aleją  Akacjową ‘’ do bramy głównej ,  lub od  strony  ul. Jana Pawła II . Nr Ewid Działki – 267 ( obręb Poświętne )
–  warte obejrzenia :  
Pomnik – Obelisk Lotników Polskich z 55 eskadry bombowej Naczelnego Wodza SZ  II Rzeczypospolitej , poległych  w walce powietrznej stoczonej z dwoma przeciwnikami na  samolocie  ,,  PZL –  B 23  – Karaś ‘’  podczas kampanii wrześniowej 1939 roku nad terenem Gminy Poświętne .
Grób Rodzinny Lelewelów  –  rodzina Lelewelów – spolszczona rodzina szlachty pruskiej  wł. nazwa  – von Lewensprung . Przedstawiciele :  Prot  i Joachim Lelewel . Czas działalności politycznej , społecznej  i naukowo – badawczej  :  Schyłek I Rzeczypospolitej , Czas Sejmu Wielkiego , Działalność Komisji Edukacji Narodowej , Powstanie Kościuszkowskie , Czasy Księstwa Warszawskiego , Powstanie Listopadowe , Powstanie Dekabrystów w Rosji , Filomaci i Filantropi ,  Emigracja Polska . Ważniejsze miejsca działalności :  Warszawa – Wola Cygowska  ( ob. w Gminie Poświętne  ) –   Wilno – Petersburg – Paryż – Bruksela
Nagrobki Kapłańskie – Nagrobki kapłanów świadczących posługi duchowe na obecnych terenach Gminy Poświętne w  XIX i w I poł. XX  w.  
Własność – Parafia rzymsko – katolicka w Poświętnem p. w.  św. Jana Chrzciciela  i  św.  Wojciecha Biskupa         
                                                                            
2.    DWÓR ( ob. szkoła) w Wólce Dąbrowickiej –  dane w opracowaniu  

– ewidencja WKZ  – od 1988 roku
– Położenie w terenie – m. Wólka Dąbrowicka we wsch. części  Gminy Poświętne Nr Ewid Działki – 183, Szkoła Podstawowa w Wólce Dąbrowickiej
–  Właściciel  ; Gmina Poświętne